|
Rhif y ddeiseb: P-05-1011 Teitl y ddeiseb: Gwersi rhithwir ar-lein dan arweiniad athrawon ar gyfer pob plentyn ysgol Geiriad y ddeiseb: Mae posibilrwydd cryf y bydd yn rhaid parhau i gadw pellter cymdeithasol ar ôl mis Medi pan fydd y flwyddyn ysgol newydd yn dechrau. Ni fydd digon o le yn yr ysgolion i’r holl ddisgyblion ddychwelyd. Rydym yn galw ar Lywodraeth Cymru i weithio gydag awdurdodau lleol ac undebau athrawon i ddod o hyd i ffyrdd o sicrhau bod pob plentyn yn cael yr addysg sydd ei hangen arnynt i wneud cynnydd addysgol. At y diben hwn, bydd angen cyfuniad o wersi yn yr ysgol a gwersi gartref a gaiff eu cyflwyno drwy ddosbarthiadau rhithwir. Gwybodaeth ychwanegol: Os bydd angen parhau i gadw pellter cymdeithasol ar ôl mis Medi, mae angen i Lywodraeth Cymru ddechrau datblygu strategaeth genedlaethol i addysgu ein plant ac i gynorthwyo’r plant hynny sy’n dilyn y mesurau gwarchod. Mae’n debygol mai dim ond traean o’r plant fydd yn gallu bod yn yr ysgol ar unrhyw un adeg, felly bydd angen cyfuniad o wersi i’w cyflwyno yn yr ysgol a gwersi rhithwir ar-lein i’w cyflwyno drwy Systemau Rheoli Dysgu. Bydd angen cynorthwyo athrawon, ysgolion ac awdurdodau lleol, a darparu cyllid i dalu am y gost o sefydlu platfformau dysgu, ymdrin â materion diogelu a hefyd i gyflwyno gwersi ar-lein a fydd yn galw am set sgiliau gwahanol i’r arfer. Ni all Llywodraeth Cymru ddiystyru’r broblem hon. Mae gwledydd fel Singapôr a Tsieina yn croesawu’r technolegau hyn oherwydd cyfyngiadau Covid ar ysgolion. Mae angen i Gymru fod ar flaen y gad yn y cyswllt hwn ac arwain y ffordd i sicrhau bod ein plant yn cael yr addysg orau yn ystod y cyfnod anodd hwn.
Rhif y ddeiseb: P-05-1015 Teitl y ddeiseb: Dylid categoreiddio ysgolion fel seilwaith hanfodol Geiriad y ddeiseb: Gyda’r system profi, tracio ac olrhain ar waith a halogi cymunedol yn isel iawn ledled Cymru, ni ddylid cau ysgolion eto yng Nghymru. Mae hyn yn hanfodol ar gyfer lles meddwl ac addysg plant, yn ogystal â sicrhau eu bod yn cael eu diogelu. Gwybodaeth ychwanegol: Os yw unrhyw ysgol yn gorfod cau oherwydd ymlediad coronafeirws sylweddol, rhaid iddynt allu cynnal pob gwers ar-lein yn fyw drwy gynllun addysg wrth gefn. At hynny, rhaid iddynt hefyd sicrhau bod pob plentyn yn bresennol yn y sesiwn gofrestru a’r gwersi, gan fynd ar drywydd unrhyw absenoldeb yn yr un ffordd ag y gwneir hynny yn yr ysgol er mwyn sicrhau diogelwch plant a pharhad addysg. *Rhaid i’r dull addysgu hwn ond parhau am gyfnod mor fyr â phosibl cyn i bob plentyn orfod mynychu’r ysgol yn ôl yr arfer. Dylai ysgolion arbennig ar gyfer plant ADY yn cynnwys plant anabl beidio â chau, a dylent fod â chynllun wrth gefn i allu parhau ar agor hyd yn oed yn ystod cyfnodau clo lleol. |
§ Ailagorodd ysgolion ledled Cymru i bob disgybl yn llawn amser ddechrau mis Medi 2020. Daeth Llywodraeth Cymru i’r penderfyniad hwn ar 9 Gorffennaf 2020 yn dilyn cyngor gan ei Chell Cyngor Technegol.
§ Blaenoriaeth Llywodraeth Cymru yw cadw ysgolion ar agor lle y bo hynny’n bosibl. Os bydd amhariad ar ysgolion yn lleol yn y dyfodol, dywed Llywodraeth Cymru y bydd yn ‘datgan yn glir e[i] bod yn disgwyl i ysgolion wneud popeth o fewn eu gallu i sicrhau parhau dysgu’.
§ Dywed Llywodraeth Cymru hefyd ei bod wedi bod yn gweithio gyda rhanddeiliaid o bob rhan o'r sector i ddatblygu canllawiau ar ddefnyddio modelau dysgu cyfunol a allai gynnwys addysg wyneb yn wyneb a darpariaeth ar-lein.
§ Mae'r papur briffio hwn yn nodi rhywfaint o wybodaeth gefndirol berthnasol a lincs i ffynonellau a chyhoeddiadau allweddol.
Caewyd ysgolion ar gyfer darparu addysg statudol ddydd Gwener 20 Mawrth 2020 ar sail iechyd cyhoeddus oherwydd COVID-19. Arhosodd ysgolion ar agor i blant sy'n agored i niwed a phlant gweithwyr allweddol nad oedd gofal plant diogel arall ar gael ar eu cyfer, fel rhan o ‘ddiben newydd’ i ysgolion, gan alluogi’r ymateb i COVID-19. Ar ôl iddynt gau i'r mwyafrif helaeth o ddisgyblion, roedd disgwyl i ysgolion gefnogi addysg disgyblion gartref, drwy ddefnyddio adnoddau ar-lein fel Hwb.
Cyhoeddodd Ymchwil y Senedd erthygl blog ar 8 Ebrill sy’n rhoi mwy o wybodaeth am y cam hwn.
Ddydd Llun 29 Mehefin, dechreuwyd proses raddol, fesul cam, o ddychwelyd i'r ysgol. Diben hyn oedd i ddisgyblion 'Ailgydio, Dal i Fyny a Pharatoi'ar gyfer yr hyn y mae Kirsty Williams AS, y Gweinidog Addysg, wedi rhybuddio y bydd ‘yn debygol o fod yn dymor hydref hir a heriol iawn’.
Oherwydd yr angen i gadw pellter cymdeithasol, wrth ddychwelyd yn raddol i’r ysgol roedd tua thraean o'r disgyblion yn bresennol yn yr ysgol ar unrhyw adeg benodol, ac roedd disgyblion yn cael cyfle i fynd i’r ysgol ar o leiaf dri achlysur cyn gwyliau'r haf. Roedd y rhan fwyaf o’r addysgu a'r dysgu’n parhau i fod ar-lein fel rhan o fodel 'dysgu cyfunol'.
Cyhoeddodd Ymchwil y Senedd erthygl blog ar 16 Mehefin sy’n rhoi rhagor o wybodaeth am y cam hwn.
Cyhoeddodd y Gweinidog Addysg ar 9 Gorffennaf y byddai'r holl ddisgyblion yn dychwelyd i ysgolion ar amserlen amser llawn o ddechrau'r tymor newydd ar 1 Medi 2020, yn ddibynnol ar yr amodau o ran ymlediad y coronafeirws. Daeth Llywodraeth Cymru i’r penderfyniad hwn yn dilyn cyngor gan ei Chell Cyngor Technegol, a argymhellodd:
y dylai ysgolion yng Nghymru gynllunio i agor ym mis Medi, gyda 100% o ddisgyblion yn gorfforol bresennol ar safleoedd ysgolion, cyn belled â bod lefelau COVID-19 yn parhau i ostwng yn gyson yn y gymuned, a bod mesurau priodol ar waith i ddiogelu staff a phlant.
Nododd y cyngor gwyddonol bwysigrwydd y cynllun Profi, Olrhain, Diogelu ac argymhellodd y dylai'r rhaglen olrhain cysylltiadau anelu at olrhain tuag 80 y cant o gysylltiadau, ac y dylid olrhain o leiaf 35 y cant ohonynt o fewn 24 awr.
Argymhellodd hefyd y dylai 'paratoadau ar gyfer gallu addysgu hyd at 100 y cant o’r plant o bell fod yn eu lle bob amser, rhag ofn bydd angen gwneud hynny'. Mae llythyr y Gweinidog at y Pwyllgor ynghylch deiseb P-05-1015 yn cyfeirio at y posibilrwydd o amharu ymhellach ar addysgu yn lleol pe bai'r amodau'n dirywio. Mae dysgu cyfunol, felly, yn cael ei gadw i raddau helaeth fel cynllun wrth gefn posibl os oes angen. Fodd bynnag, fel y dywedodd y Prif Weinidog yn y Cyfarfod Llawn ar 26 Awst (paragraffau 13-20), mae Llywodraeth Cymru yn blaenoriaethu ailagor ysgolion yn ôl y capasiti sydd ar gael i lacio’r cyfyngiadau:
…penderfynodd y Cabinet yr wythnos diwethaf i gadw'r rhan fwyaf o'r hyblygrwydd sydd ar gael i ni i helpu i ailagor ysgolion yng Nghymru yn ddiogel ac yn llwyddiannus o 1 Medi ymlaen….
Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi canllawiau gweithredol i ysgolion ynglŷn â rheoli’r broses o ddisgyblion yn dychwelyd, ynghyd â chanllawiau ar ddysgu. Mae adran Cwestiynau Cyffredin ar ei gwefan hefyd.
Caniataodd Llywodraeth Cymru gyfnod o hyblygrwydd, gan gydnabod y bydd ysgolion o bosibl am ganolbwyntio ar grwpiau mewn blynyddoedd â blaenoriaeth, fel y rhai sy'n dechrau mewn ysgolion uwchradd, y rhai sy'n sefyll arholiadau yr haf nesaf neu'r rhai sydd yn y dosbarth derbyn. Roedd hyn yn rhoi amser, sef pythefnos cyntaf y tymor newydd, ar gyfer unrhyw waith cynllunio ac ad-drefnu, gyda disgyblion yn dychwelyd ar ddyddiadau gwahanol.
Mae Llywodraeth Cymru hefyd wedi addasu gofynion y cwricwlwm statudol ac erbyn hyn mae gofyn i ysgolion wneud ymdrech resymol yn unig i addysgu’r cwricwlwm llawn. Mae'r addasiad hwn, a gyhoeddwyd o dan Ddeddf y Coronafeirws 2020, yn para hyd at 30 Medi 2020, a bydd y Gweinidog yn ei adolygu’n barhaus.
Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ar 31 Gorffennaf ei bod yn llacio'r gofyniad i gadw pellter cymdeithasol ymhlith plant o dan 11 oed. Dywedodd fod hyn 'yn cyd-fynd â’r dystiolaeth wyddonol sy’n dangos bod y risg o drosglwyddo’r haint yn is yn y grŵp oedran hwn'. Fodd bynnag, ychwanegodd Llywodraeth Cymru ei bod yn bwysig iawn bod plant hŷn ac oedolion ifanc yn parhau i gadw pellter cymdeithasol gan fod lefel y risg yn wahanol yn y grwpiau oedran hyn.
Ar 26 Awst, gwnaeth Llywodraeth Cymru ddiweddaru ei safbwynt ynglŷn â gorchuddion wyneb mewn ysgolion. Argymhellir y dylid defnyddio gorchuddion wyneb mewn ysgolion uwchradd ond nid mewn ysgolion cynradd. Er bod cyngor gwyddonol yn nodi nad yw gorchuddion wyneb yn debygol o wneud fawr o wahaniaeth mewn plant o dan 11 oed, fe'u hargymhellir ar gyfer holl aelodau’r cyhoedd dros 11 oed mewn lleoliadau dan do lle na ellir cadw pellter cymdeithasol, gan gynnwys ysgolion uwchradd. O 14 Medi, rhaid gwisgo gorchuddion wyneb mewn siopau ac adeiladau dan do eraill.
Fel y mae llythyr blaenorol gan y Gweinidog yn amlinellu, mae'n ‘rhaid cael cydbwysedd gofalus rhwng y risgiau hyn a’r effeithiau negyddol ar iechyd wrth beidio â mynd i’r ysgol. Mae canllawiau gweithredol Llywodraeth Cymru yn nodi:
Gan fod y sefyllfa wedi gwella erbyn hyn, mae’r cydbwysedd risg bellach yn gadarn o blaid bod plant yn dychwelyd i’r ysgol. Mae peidio â mynd i’r ysgol yn niweidiol i ddatblygiad gwybyddol ac academaidd plant, ac i’w hiechyd a’u lles, yn enwedig ymysg plant difreintiedig; a, gall hyn gael effaith yn y tymor byr a’r tymor hwy. Gwyddom fod cyflawniad academaidd is hefyd yn troi’n gostau economaidd tymor hir. Gwyddom hefyd fod cau ysgolion wedi effeithio ar allu rhai teuluoedd i weithio. Bydd anfon dysgwyr yn ôl i’r ysgol mor gyflym ac mor ddiogel â phosibl yn arwain at fanteision cadarnhaol ar sawl agwedd, yn enwedig eu lles meddyliol ac emosiynol.
Ar 23 Awst, cyhoeddodd y pedwar Prif Swyddog Meddygol ledled y DU ddatganiad ar y cyd ynglŷn â’r dystiolaeth o risgiau a buddion i iechyd o ganlyniad i ailagor ysgolion a lleoliadau gofal plant. Dehonglwyd hyn fel rhywbeth sy’n ategu’r penderfyniad i ailagor ysgolion.
Mae llythyr y Gweinidog ynghylch deiseb P-05-1015 ‘Dylid categoreiddio ysgolion fel seilwaith hanfodol’ yn ailadrodd blaenoriaeth y Prif Weinidog i gadw ysgolion ar agor lle bo hynny'n bosibl. Mae hefyd yn cydnabod y posibilrwydd o amharu ar addysgu yn lleol yn y dyfodol.
Ar adeg ysgrifennu’r papur, mae ysgolion wedi aros ar agor ym Mwrdeistref Sirol Caerffili er gwaethaf y cyfyngiadau lleol gyda Llywodraeth Cymru yn dweud mai ‘cadw ysgolion/colegau ar agor os yw'n bosibl yw ein prif flaenoriaeth o hyd.’
Mae llythyr y Gweinidog ynghylch deiseb P-05-1011 ‘Gwersi rhithwir ar-lein dan arweiniad athrawon ar gyfer pob plentyn ysgol’ yn ailadrodd y byddai ysgolion yn agor yn llawn i bob disgybl ym mis Medi. Mae'n cyfeirio at y canllawiau ar ddysgu yn nhymor yr hydref ac mae hefyd yn nodi:
Yn ychwanegol at hynny, mae gwaith cynllunio’n cael ei gynnal i ymdopi ag amrediad o senarios a fyddai’n cynnwys cau ysgolion yn rhannol neu’n llwyr, os bydd angen inni wneud hynny o dan yr amgylchiadau penodol. Mae swyddogion wedi bod yn cydweithio â rhanddeiliaid o bob rhan o’r sector i ddatblygu canllawiau ar ddefnyddio modelau dysgu cyfunol a allai gynnwys addysg wyneb yn wyneb a darpariaeth ar-lein.
Mae’r Consortia Rhanbarthol wedi datblygu modelau ac enghreifftiau ar ddarparu dysgu cyfunol hefyd. Mae’r rheini ar gael i’r holl Awdurdodau Lleol ac i bob ysgol i’w cefnogi i barhau i ddarparu dysgu cyson ac o safon i bob dysgwr yng Nghymru, pe byddai angen defnyddio’r llwybrau hynny. [ychwanegwyd y print trwm gan Wasanaeth Ymchwil y Senedd i roi pwyslais]
Hefyd, mae llythyr y Gweinidog yn dweud mai awdurdodau lleol ac ysgolion sy’n gyfrifol o hyd am ddarparu dysgu a’u cyfrifoldeb hwy yw sicrhau bod y ddarpariaeth yn bodloni anghenion eu dysgwyr.
Mae’r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg wedi cynnal sawl sesiwn graffu gyda’r Gweinidog Addysg ynghylch yr amhariad ar addysg a pharhad addysg fel rhan o’i ymchwiliad i effaith argyfwng COVID-19 ar blant a phobl ifanc yng Nghymru.
Cynhaliwyd y sesiynau hyn ar 19 Mawrth, 28 Ebrill a 7 Gorffennaf.
Hefyd, mae’r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg wedi comisiynu ymchwil ar ddulliau addysgu a dysgu o bellgan Dr Sofya Lyakhova ym Mhrifysgol Abertawe dan gynllun Cofrestr Arbenigwyr COVID-19 Gwasanaeth Ymchwil y Senedd.
|
Gwneir pob ymdrech i sicrhau bod y wybodaeth yn y papur briffio hwn yn gywir adeg ei gyhoeddi. Dylai darllenwyr fod yn ymwybodol nad yw'r papurau briffio hyn yn cael eu diweddaru o reidrwydd na'u diwygio fel arall i adlewyrchu newidiadau dilynol. |